ย่าเนื่อง แฝงสีคำ: ตำนานช่างทองโบราณเมืองเพชรบุรี

ภาพรวมของทองโบราณเมืองเพชร

จังหวัดเพชรบุรีมีชื่อเสียงด้านการผลิตเครื่องประดับทองโบราณมาตั้งแต่สมัยอยุธยา เมื่อมีช่างทองหลวงเดินทางมาทำงานในพื้นที่ จึงเกิดการถ่ายทอดทักษะสู่ช่างทองพื้นบ้านจนชำนาญและสืบต่อกันหลายรุ่น แหล่งข้อมูล

ลวดลายเด่นของทองโบราณเมืองเพชรมักได้รับแรงบันดาลใจจากธรรมชาติ เช่น ลายลูกสน ลายเต่าร้าง ลายดอกพิกุล และกลีบบัว เครื่องประดับทำจากทองบริสุทธิ์ 99.99% และผลิตด้วยมือเกือบทุกขั้นตอน ทำให้งานแต่ละชิ้นละเอียดอ่อนและใช้เวลาในการสร้างสรรค์ แหล่งข้อมูล

ย่านสำคัญที่เป็นแหล่งการค้าและทำทองโบราณอยู่บนสองเส้นทางหลัก ได้แก่ ถนนสุรินทร์ฤาไชยและถนนพานิชเจริญ ซึ่งเป็นที่ตั้งร้านทองโบราณและบ้านช่างทองหลายแห่ง แหล่งข้อมูล

ประวัติและผลงานของย่าเนื่อง

นางเนื่อง แฝงสีคำ เกิดเมื่อวันที่ 8 กันยายน พ.ศ. 2457 ที่บ้านเลขที่ 368 ถนนพานิชเจริญ ตำบลท่าราบ อำเภอเมืองเพชรบุรี เป็นบุตรีของนายน้องและนางหลง ชูบดินทร์ และสมรสกับนายพร แฝงสีคำ มีบุตร 6 คน แหล่งข้อมูล

เมื่ออายุ 17 ปี เธอเริ่มฝึกทำทองรูปพรรณกับลุงและป้า (นายลิบและนางพลับ ชูบดินทร์) ด้วยเทคนิคช่างทองโบราณที่ทำด้วยมือทั้งหมด เธอให้ความสำคัญกับความสวยงามควบคู่ประโยชน์ใช้สอย และทำงานศิลป์นี้ต่อเนื่องยาวนานกว่า 70 ปี แหล่งข้อมูล

ผลงานเด่นของย่าเนื่อง ได้แก่ สร้อยสี่เสา–หกเสา สร้อยเกลียวสมอตัน–สมอโพรง สร้อยดอกพิกุล กระดุมทอง ปะวะหล่ำ ลูกสนยกดอก และต่างหูพวงเต่าร้าง ซึ่งล้วนแกะสลักด้วยมืออย่างประณีต แหล่งข้อมูล

เกียรติยศและการยอมรับ

จากความมุ่งมั่นและงานฝีมือที่ละเอียด ย่าเนื่องได้รับการประกาศเป็นผู้มีผลงานดีเด่นทางวัฒนธรรมสาขาช่างฝีมือ (ช่างทอง) ในปี พ.ศ. 2531 และต่อมาได้รับรางวัลศิลปินแห่งชาติ สาขาทัศนศิลป์ (ประณีตศิลป์) เมื่อปี พ.ศ. 2555 แหล่งข้อมูล

เธอได้รับสมญานามว่า “ช่างทองสี่แผ่นดิน” และเป็นศิลปินแห่งชาติที่โดดเด่นของเพชรบุรี มีรายงานว่าเธอเสียชีวิตเมื่ออายุ 100 ปี 7 เดือน 7 วัน งานฝีมือของเธอจึงถูกส่งต่อให้ลูกหลานสืบสาน แหล่งข้อมูล

ย่าเนื่องถึงแก่กรรมวันที่ 15 เมษายน พ.ศ. 2558 จากโรคไตเสื่อม และมีพระราชพิธีถวายเพลิงศพเมื่อวันที่ 10 สิงหาคม พ.ศ. 2558 ณ วัดป้อม จังหวัดเพชรบุรี แหล่งข้อมูล

บ้านช่างทองป้าเนื่อง

บ้านเลขที่ 368 ถนนพานิชเจริญ ซึ่งเป็นบ้านเดิมของย่าเนื่อง ปัจจุบันเปิดเป็น “บ้านช่างทองป้าเนื่อง” สำหรับผู้สนใจศึกษาและซื้อเครื่องประดับทองโบราณจากช่างฝีมือในจังหวัดเพชรบุรี ผู้มาเยือนสามารถสังเกตการณ์วิธีผลิตที่ยังคงใช้การแกะและถักทองด้วยมืออย่างละเอียด แหล่งข้อมูล

หลังจากย่าเนื่องจากไป ลูกหลานในตระกูลยังคงสานต่องานฝีมือ โดยยึดหลักการทำทองด้วยมือและใช้ทองบริสุทธิ์ ไม่พึ่งเครื่องจักร เพื่อรักษาคุณค่าทางวัฒนธรรม แหล่งข้อมูล

ความสำคัญของเครื่องทองโบราณเพชรบุรี

เครื่องทองเมืองเพชรถือเป็นมรดกภูมิปัญญาที่สำคัญ กระทรวงวัฒนธรรมได้ประกาศขึ้นทะเบียนเป็นมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมสาขางานช่างฝีมือดั้งเดิมตั้งแต่ปี พ.ศ. 2552 แหล่งข้อมูล

ลวดลายต่าง ๆ สะท้อนแรงบันดาลใจจากธรรมชาติ เช่น ดอกพิกุล ลูกสน และกลีบบัว ขณะที่เทคนิคการทำยังคงเน้นความละเอียดพิถีพิถันตามแบบช่างทองโบราณ แหล่งข้อมูล

สรุป

ย่าเนื่อง แฝงสีคำ คือตำนานของช่างทองเมืองเพชรบุรีที่อุทิศชีวิตให้ศิลปะเครื่องทองโบราณ ผลงานของเธอได้รับการยอมรับทั้งในระดับท้องถิ่นและระดับชาติ และถูกสืบสานโดยลูกหลานต่อไป ทำให้เครื่องทองเมืองเพชรบุรีคงอยู่เป็นมรดกที่ทรงคุณค่าทั้งทางศิลปะและวัฒนธรรมของไทย